|
سوال : اعتقاد به ولایت اهل بیت(علیهم السلام) چه اثرى براى انسان ها در حین مرگ و لحظات آخر عمر او دارد؟
جواب : علاوه بر استقبال ملائکة الله از مؤمن که همراه با نزول رحمت الهى است، نعمت دیگرى نصیب مؤمن مى شود که آن دیدار اولیاى الهى است.
مؤمن در واپسین لحظات عمر خود (قبل از این که قالب تهى کند) اولیاى دین را ملاقات مى کند و این براى او افتخار و شرافتى بس عظیم است و باعث تسکین روح او در لحظات سخت جان دادن مى شود. در حقیقت این دیدار نتیجه ى همان پذیرش ولایت و ارتباط محبّتى است که بین مؤمن با امامش برقرار بوده است. مؤمنى که خود را تحت ولایت امامان معصوم(علیهم السلام) مى داند و بر این باور است که تولّى با دوستان آنها و تبّرى با دشمنانشان در رشد و تعالى کمالات او مؤثر است، ارتباط قلبى و محبّتى با امام پیدا مى کند و تمام اعمالش بر محور همان محبّت و ولایت مى چرخد و همین عقیده در حین مرگ او، به صورت دیدار و ملاقات با امامان معصوم(علیهم السلام)ظهور پیدا مى کند.
امام صادق(علیه السلام) مى فرماید:
هنگامى که بین مؤمن و بین قدرت برگفتن حایل شود، یعنى نتواند سخن بگوید (یعنى در آستانه ى مرگ و جان سپردن باشد) پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) و کسانى که خدا بخواهد کنار او مى آیند، رسول خدا(صلى الله علیه وآله) سمت راست شخص و دیگران به جانب چپ او مى نشینند; رسول خدا(صلى الله علیه وآله) شروع به سخن مى کند و مى فرماید: آنچه امیدوارش بودى اکنون روبه روى توست (دیدار پیامبر(صلى الله علیه وآله) و ائمه(علیهم السلام)) و امّا آنچه از آن مى ترسیدى (کیفر) از آن ایمن هستى. سپس درى از بهشت برایش گشوده مى شود و رسول خدا(صلى الله علیه وآله)مى فرماید: این منزل تو در بهشت است. اگر خواستى تو را به دنیا بازمى گردانیم که در آن جا طلا و نقره است. محتضر در این هنگام مى گوید: مرا نیازى به دنیا نیست... .[1]
با دقّت در این روایت در مى یابیم که دیدار رسول الله(صلى الله علیه وآله) و امامان معصوم(علیهم السلام) براى مؤمن چنان لذت بخش است که به پیشنهاد برگشتن به دنیا جواب ردّ مى دهد. این مربوط به مؤمنانى است که در مسیر ولایت ائمه ى هدى(علیهم السلام)گام برداشته و تحت ولایت آنها تربیت شده و در تمام مراحل زندگى، دین خدا را بر دنیا مقدّم داشته اند.
در روایت دیگرى تصریح به حضور ائمه(علیهم السلام) دارد و نام آن حضرات را مى برد.
در کافى از قول سدیر صیرفى آمده است که به ابى عبدالله (امام جعفرصادق)(علیه السلام) عرض کردم:
اى پسر رسول خدا، فدایت شوم، آیا مؤمن از قبض روحش اکراه دارد؟
حضرت فرمود:
به خدا قسم، نه، آن هنگام که ملک الموت براى قبض روحش در مى رسد، او (ابتدائاً) اظهار ناراحتى مى کند، ملک الموت به وى مى گوید: اى ولىّ خدا ناراحت نباش. قسم به خدایى که مبعوث کننده ى محمد(صلى الله علیه وآله)است، براى تو از پدرى مهربان نیز مهربان تریم; دیدگانت را بگشاى و بنگر. سپس حضرت رسول(صلى الله علیه وآله)، امیرالمؤمنین، حسن و حسین و فرزندانِ امام آنان(علیهم السلام) براى شخص مجسّم مى گردند. در این هنگام ملک الموت مى گوید: این رسول خدا(صلى الله علیه وآله)، امیرالمؤمنین (علیه السلام)، حسن و حسین و ائمه(علیهم السلام) هستند که هم نشینان تواند. محتضر دیدگانش را مى گشاید و نداگرى از جانب حق او را مى خواند و مى گوید: اى نفسى که به محمد واهل بیتش آرامش یافتى بازگرد به سوى پروردگارت در حالى که ولایت ائمه را پذیرفته و بدان خرسندى و مرضىّ خداى سبحانى; پس داخل شو در زمره ى بندگانم و داخل شو در بهشتى که مهیّا ساخته ام; (فَادْخُلِى فِى عِبَـادِى وَ ادْخُلِى جَنَّتِى).در این لحظه براى مؤمن هیچ امرى دوست داشتنى تر از خلاصى روح و لحوق به منادى نیست.[2]
تا این جا سخن از مؤمنان راستین بود که در مسیر حق ثابت قدم بودند;
امّا آیا دشمنان اهل بیت(علیهم السلام) هم در هنگام مرگ، آن حضرات را ملاقات مى کنند؟
بنا به روایاتى که ذکر خواهیم کرد، دشمنان امامان معصوم(علیهم السلام) نیز در هنگام جان دادن آنها را ملاقات خواهند کرد ولى دیدار با این ها بسیار متفاوت است. این ها در حالى ائمه ى اطهار(علیهم السلام) را دیدار مى کنند که مورد غضب آن ذوات مقدس اند و همین باعث عذاب و شکنجه ى آنها هم خواهد بود.
امام صادق(علیه السلام) مى فرماید:
کسى از دوستان ما که دشمنان ما را دشمن دارد نخواهد مرد جز این که رسول خدا(صلى الله علیه وآله)، امیرالمؤمنین، امام حسن و امام حسین(علیهم السلام) در حال احتضار کنار او مى آیند و به او نوید بهشت مى دهند و اگر کسى ما را دوست نداشته باشد آن ذوات مقدس را به حالتى که دشمن او باشند خواهد دید.[3]
در حدیث دیگرى آمده است: هر مؤمن و منافقى، در هنگام مرگ حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام)را خواهد دید.
حدیثى از امیرالمؤمنین نقل شده که:
هان هیچ یک از دوست داران من نخواهد مُرد مگر این که مرا در جایى که بدان شوق دارد، بیابد و هیچ
یک از دشمنان من نخواهد مرد مگر این که مرا در جایى که از آن اکراه دارد، بیابد.[4]
پی نوشتها
[1]. ر.ک: عبدالله جوادى آملى، معاد در قرآن، ج 4، ص 200، و شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 6، ص 196.
[2]. ر.ک: محمد حسین طباطبایى، انسان از آغاز تا انجام، ص 73، و المیزان، ج 20، ص 287 ـ 288، و کلینى، فروع کافى، ج 3، ص 127، حدیث 2.
[3]. ر.ک: عبدالله جوادى آملى، معاد در قرآن، ج 4، ص 201.
[4]. ر.ک: محمد حسین طباطبایى، انسان از آغاز تا انجام، ص 74، و علامه مجلسى، بحارالانوار، ج 6، ص 188. حدیث 25.
http://www.andisheqom.com/page.php?pg=books-view&id=293
|
:جستجو